Indie i góry? Jaki pierwszy obraz pojawia się w głowie słysząc te słowa? Większość z nas pewnie ujrzy ośnieżone szczyty Himalajów. Jednak w Indiach znajdziemy także inne miejsca warte eksploracji.
Podczas swoich wypraw miałem wielokrotnie szansę odkrywać różne oblicza indyjskich gór. W tym artykule przedstawię 5 najciekawszych łańcuchów górskich Indii, które pomogą rozbudzić wyobraźnię i zainspirować Was do podróży. Będzie to wstęp do dłuższej serii – w kolejnych tekstach przybliżę bardziej szczegółowo konkretne miejsca i szlaki.
Gotowi na górską przygodę? Pakujemy plecaki i ruszamy w drogę!
1. Himalaje – majestatyczne góry Indii
Zacznę oczywiście od Himalajów, gdyż jest to najwyższy i najbardziej majestatyczny łańcuch górski nie tylko w Indiach, ale i na całym świecie. Te imponujące góry pokrywają cały północny pas Indii od wschodu do zachodu, z Nepalem i Bhutanem wciśniętymi pomiędzy.
Pośród niezliczonych himalajskich szczytów znajduje się najwyższa góra Indii – Kanczendzonga (8586 m), leżąca na granicy z Nepalem w stanie Sikkim. Od Everestu dzielą ją tylko 262 metry wysokości.
Wędrując po indyjskich Himalajach podziwiać można zapierające dech w piersiach krajobrazy – ośnieżone szczyty, lodowce, rwące rzeki i zielone doliny. Te widoki i emocje z pewnością pozostaną z nami na długo, a możliwości przygód i eksploracji są naprawdę ogromne.
W niższych Himalajach ducha brytyjskich miasteczek pokaże nam Shimla i Moosoorie, w Dharamsali zetkniemy się z tybetańską kulturą i rezydującym tam Dalajlamą, a trochę dalej w dolinie Kullu i Manali wybierzemy się na trekking.
Wszystkie te miejsca są stosunkowo łatwo dostępne z Delhi, warto jednak poświęcić czas na transport, by zapuścić się głębiej i dotrzeć do dużo mniej obleganych części gór jak na przykład urocze doliny Spiti i Sangla. Górskie wędrówki możemy także połączyć z duchowym pielgrzymowaniem do świętych hinduskich miejsc jak Jamunotri, Badrinath, Kedarnath i Gangotri na spotkanie ze źródłami Gangesu.
W tej części Himalajów w stanie Uttarakhand leżą dwa inne skarby – parki narodowe Nanda Dewi oraz Doliny Kwiatów, które UNESCO wpisało w 1988 roku na swoją listę dziedzictwa.
By poznać Himalaje jeszcze lepiej, koniecznie trzeba wybrać się do Ladakhu słynącego z surowego krajobrazu i buddyjskich klasztorów, a także do Darjeeling skąd zorganizujemy trekking ze spektakularnymi widokami na Kanczendzongę.
Jak widać Himalaje splatają ze sobą przygodę, kulturę i duchowość w niesamowitej układance. To miejsce do którego chce się i należy powracać.
Najwyższy szczyt: Kanczendzonga – 8586 m
Ciekawe miejsca: Ladakh, Spiti, Manali, Dharamsala, Kullu, Gangotri, Dolina Kwiatów, Darjeeling
Najlepszy okres: kwiecień – październik (uwaga na deszczowe miesiące)
2. Karakorum – górskie ekspedycje dla śmiałków
Karakorum jest drugim co do wysokości łańcuchem górskim, tuż po Himalajach. Rozciąga się na tereny Pakistanu, Indii oraz Chin i znajdują się tam słynne ośmiotysięczniki, takie jak K2 czy Broad Peak.
W Indiach leży wschodnia część gór Karakorum, obejmując między innymi sporne tereny graniczne z sąsiadami. Z tego powodu pasmo to ma znaczenie bardziej strategiczne niż turystyczne, co czyni je trudniej dostępnym miejscem.
Możliwe jest zorganizowanie profesjonalnych ekspedycji, jednak nie jest to bardzo popularne. Konieczne jest uzyskanie pozwoleń, wniesienie wysokich opłat, a także dołączenie do ekipy wspinaczy z Indii. Z tego powodu większość himalaistów wybiera Pakistan.
Gdzie dokładnie znajduje się indyjska część Karakorum? Poniższa mapa pokazuje ich położenie na północ od doliny Nubra w Ladakhu. Jako turyści możemy najdalej wybrać się do ostatniej wioski Turtuk położonej przy granicy z Pakistanem (dopiero od 2010 roku).
Warto też wspomnieć o przełęczy Karakorum, która niegdyś służyła jako aktywny szlak handlowy między Ladakhiem i Chinami. Dziś dostęp ma tam jedynie armia indyjska. Zastanawialiście się kiedyś skąd w Ladakhu są wielbłądy? Służyły właśnie do przewozu towarów, a dziś są już tylko turystyczną atrakcją.
Inny ważny punkt to długi na 76 kilometrów lodowiec Siachen, największy w całym łańcuchu gór. Indie kontrolują go od 1984 roku, a stacjonujące tam wojska muszą mierzyć się z ekstremalnymi warunkami (temperatury do -60 stopni, posterunki na wysokości 6700 m).
Od 2023 roku obywatele Indii mogą bez pozwoleń dojechać aż do pierwszego obozu wojsk (base camp) u podnóża lodowca Siachen.
Najwyższy szczyt: Saser Kangri I (K22) – 7672 m
Ciekawe miejsca: Nubra, Turtuk, Lodowiec Siachen
Najlepszy okres: czerwiec – wrzesień
3. Ghaty Zachodnie – forty i herbaciane wzgórza
Ghaty Zachodnie są bardzo długim łańcuchem górskim, który ciągnie się przez 1600 kilometrów wzdłuż zachodniego wybrzeża Indii od stanu Gudźarat aż po Keralę i Tamil Nadu. Po Himalajach, to moje drugie ulubione miejsce na wędrówki w Indiach.
Góry te są oczywiście niższe, jednak zachwycają swoim pięknem i różnorodnością. Najwyższe wierzchołki sięgają 2600 m, a średnia wysokość całego łańcucha to około 1200 metrów.
W 2012 roku zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Są uznawane za jedno z najważniejszych miejsc na świecie pod względem bioróżnorodności, a w Indiach stanowią dom dla tysięcy gatunków roślin i setek gatunków zwierząt.
To właśnie tam swój początek biorą też ważne indyjskie rzeki jak Kryszna, Godawari i Kaweri, zasilane obfitymi opadami monsunowymi.
Nazwa ghaty może być myląca i kojarzyć się nam z kamiennymi stopniami przy rzekach w Indiach. W tym kontekście jednak oznacza ciąg kolejnych szczytów tworzących pasmo górskie.
Eksplorując Ghaty Zachodnie mamy niezliczone możliwości, gdyż przecinają one aż sześć indyjskich stanów. Każde miejsce ma swoją wyjątkową specyfikę, od starych fortów, przez parki narodowe i plantacje przypraw, po piękne wodospady i herbaciane wzgórza.
Dla wielbicieli wędrowania znajdą się też jedno, dwu i wielodniowe trekkingi. Na wszystkie te atrakcje z pewnością nie wystarczy jedna wyprawa do Indii.
Najwyższy szczyt: Anamudi – 2695 m (Kerala)
Ciekawe miejsca: Munnar, Ooty, Kodaikanal, Wayanad, Lonavla, Matheran, forty (np. Rajgad, Pratapgad, Harihar)
Najlepszy okres: październik – marzec (bez upałów i opadów) oraz lipiec – wrzesień (w trakcie monsunu, za to z piękną i bujną zielenią)
4. Ghaty Wschodnie – przyroda, wodospady i jaskinie
Ghaty Wschodnie są zdecydowanie mniej znane od swych zachodnich odpowiedników. Biegną fragmentami przecięte dolinami rzek wzdłuż wschodniego wybrzeża Indii, od stanu Orisa aż po Tamil Nadu. Nie są też tak wysokie jak Ghaty Zachodnie, a najwyższe wierzchołki rzadko przekraczają 1800 metrów.
Jednym z najciekawszych miejsc jest Araku Valley w stanie Andhra Pradesh. To raj dla miłośników przyrody – można podziwiać tam bujne lasy, plantacje kawy i przypraw, a także liczne wodospady, m.in. najbardziej znany Katiki.
Oprócz tego znajduje się tam system jaskiń Borra datowany na miliony lat z formacjami stalaktytowymi i stalagmitowymi. Warto także udać się na pieszą wycieczkę i zdobyć najwyższy szczyt Galikonda o wysokości 1620 metrów.
Pomiędzy wzgórzami Ghatów Wschodnich znajdziemy również jedno z najbardziej obleganych miejsc kultu w Indiach i na świecie – malowniczo ulokowaną świątynię Wenkateśwary w Tirupati. Prowadzi do niej dwunastokilometrowa droga z 3550 schodów, a każdego roku pielgrzymuje tam 40 milionów osób.
Najwyższy szczyt: Kattari Betta – 1822 m (Karnataka)
Ciekawe miejsca: Araku Valley, Yercaud, Tirumala, Deomali, Mahendragiri, Kolli Hills, jaskinie Borra
Najlepszy okres: październik – marzec, lipiec – wrzesień
5. Arawali – najstarsze góry Indii
Góry Arawali to najstarszy łańcuch górski w Indiach, którego historia sięga aż 1,5 miliarda lat wstecz. Biegną łukiem o długości około 670 kilometrów od stanu Gudźarat po Delhi. Pełnią ważną rolę jako naturalna bariera przed pustynią Thar, zatrzymując piasek niesiony przez wiatry. Na przestrzeni lat góry te uległy jednak znacznej erozji i degradacji.
Najbardziej znanym szczytem jest Abu o wysokości 1722 metrów, położony w Radżastanie około 160 kilometrów od Udajpuru. W pobliżu znajduje się wart odwiedzenia dżinijski kompleks świątyń Dilwara, a także jezioro Nakki.
Pasmo Arawali to również bogactwo przyrody. Znajduje się tam Park Narodowy Sariska, słynący z tygrysów bengalskich i licznych gatunków ptaków.
Na przestrzeni wieków góry te stały się także miejscem wielu ufortyfikowań. Warto odwiedzić imponującą i masywną fortecę Kumbalgarh wpisaną na listę światowego dziedzictwa UNESCO, a także fort Amber w Dźajpurze z murami obronnymi ciągnącymi się przez okoliczne wzgórza Arawali.
Odwiedzając Adźmer i Puszkar warto także pamiętać, że tamtejsze wzniesienia stanowią część tego najstarszego pasma górskiego w Indiach. Co ciekawe kończy się ono w samym sercu Nowego Delhi, na wzgórzu Raisina, gdzie dziś stoją budynki rządowe, w tym siedziba prezydenta Rashtrapati Bhavan.
Najwyższy szczyt: Abu (Guru Shikhar) – 1722 m (Radżastan)
Ciekawe miejsca: Udajpur, Dźajpur, Puszkar, Abu, Dilwara, Kumbalgarh, Park Narodowy Sariska
Najlepszy okres: październik – marzec
Góry w północno-wschodnich Indiach
Północno-wschodnie Indie kryją wiele górskich niespodzianek. W stanie Meghalaya znajdują się pasma Khasi i Garo, słynące z niezwykłych żyjących mostów budowanych z korzeni drzew. Najwyższy szczyt to Shillong z wysokością 1966 metrów oddalony o 10 kilometrów od stolicy stanu o tej samej nazwie.
Przez Shillong będziemy też przejeżdzać, by dotrzeć do innych ciekawych atrakcji. Warto zobaczyć liczne wodospady, w tym spektakularnie wysoki na 340 metrów Nohkalikai. Najlepiej być tam w porze monsunowej lub tuż po. Z kolei najsłynniejsze z żywych mostów znajdują się w pobliżu miasteczka Sohra (niegdyś Cherrapunji), jednego z najbardziej mokrych miejsc na Ziemi pod względem rocznej sumy opadów.
Mizoram, Manipur i Nagaland – to trzy indyjskie stany wysunięte najbardziej na wschód i graniczące z Mjanmą. Tam właśnie leży pasmo Purvanchal obejmujące górskie formacje z tego obszaru.
To nadal stosunkowo mało uczęszczany zakątek Indii, oferujący dziewicze góry i lasy, a także plemienne wioski. Idealny dla osób szukających autentycznych przeżyć, choć pamiętać należy, że infrastruktura turystyczna jest tu podstawowa.
Mizoram to przede wszystkim stolica Aizawl i mniejsze wioski bardziej na południe, aż do najwyższego szczytu Phawngpui (nazywanego też Blue Mountain) mierzącego 2157 metrów.
Manipur oferuje ciekawe tereny górskie w miejscowościach Tamenglong, Ukhrul, czy Senapati, a z wartych uwagi szczytów można wymienić najwyższy Tenipu (2994 m) oraz popularny Koubru (2131 m).
W Nagalandzie oprócz słynnych łowców głów warto odwiedzić górskie miasto Kohima by udać się do pobliskiej doliny Dzukou oraz wejść na szczyt Japfu (3048 m), a nawet pokusić się o wyprawę na najwyższą górę Saramati (3841m) na samej granicy z Mjanmą.
Góry w Indiach środkowych – Windhja i Satpura
W centralnej części Indii leżą dwa mniej znane pasma górskie pomiędzy którymi płynie rzeka Narmada. Na północ od niej znajdują się góry Windhja, niewysokie i długie na około 1000 kilometrów.
Ich najwyższy szczyt to Kalumar, mierzący 752 metry. Z ciekawych miejsc warto wspomnieć bardzo urokliwy wodospad Dhuandhar oraz ruiny historycznego miasta Mandu będącego stolicą sułtanatu Malwa z XV wieku. Góry otaczają fort Mandu ze wszystkich stron, tworząc naturalne fortyfikacje i zapewniając w przeszłości doskonałą obronę.
Inną atrakcją jest Bhimbetka, kompleks jaskiń skalnych z pradawnymi malowidłami. Jest to miejsce umieszczone na liście światowego dziedzictwa UNESCO i najstarszy znany ślad obecności ludzi na terenie Indii.
To pasmo górskie miało też spore znaczenie historyczno-kulturowe. Wspominane jest w sanskryckich tekstach i uznawane było za naturalną granicę oddzielającą Indie północne od południowych.
Na południe od rzeki Narmady leży długie na 900 kilometrów pasmo Satpura, którego nazwa w sanskrycie oznacza „siedem szczytów”. Jego najwyższy wzniesienie to Dhupgarh mierzący 1350 metrów.
Tereny te są domem dla bogactwa fauny i flory chronionej w kilku parkach narodowych takich jak Satpura, Pench i Kanha, gdzie możemy wypatrywać tygrysów, lampartów i słoni. Kolejną atrakcją jest górska miejscowość Pachmarhi, słynąca z wodospadów, jaskiń i pięknych widoków na okoliczne wierzchołki.
Na koniec nie możemy też zapomnieć o Amarkantak, leżącym na styku obu opisywanych pasm. To wyjątkowe miejsce gdzie swoje początki ma święta rzeka Narmada i co roku przyciąga rzesze pielgrzymów oraz turystów.
Warto jeździć do Indii w góry
Poniższa mapa poglądowo przedstawia lokalizację opisanych pasm na subkontynencie indyjskim. Jak widać, oprócz najsłynniejszych Himalajów, w Indiach jest gdzie chodzić w góry, a każdy z przedstawionych łańcuchów oferuje coś wyjątkowego.
Dlatego zdecydowanie polecam jeździć do Indii z myślą o górach. Mogą to być typowo dedykowane wyprawy trekkingowe, lub też zwyczajnie kilka dni w przyrodzie przy okazji intensywnego zwiedzania turystycznych miejsc. Dzięki temu poznamy ten kraj od jeszcze innej strony.
Bo indyjskie góry mają coś dla każdego i nie ważne czy jesteś doświadczonym himalaistą, czy weekendowym spacerowiczem. Czekają z otwartymi ramionami gotowe pokazać swe skarby ukryte w maleńkich wioskach, na leśnych ścieżkach i widokowych szczytach.
Więc jak? Koniec opowieści, bo przygoda woła. Czas ruszać w drogę!
FAQ – często zadawane pytania
Jaki jest najwyższy szczyt w Indiach?
Najwyższy szczyt w Indiach to Kanczendzonga – mierzy 8 586 m i jest trzecią najwyższą górą świata. Leży w Himalajach na granicy Indii i Nepalu. Najwyższym szczytem leżącym całkowicie wewnątrz Indii jest Nanda Devi o wysokości 7 816 m.
Jakie pasma górskie znajdują się w Indiach?
Najważniejsze indyjskie góry to Himalaje, Karakorum, Ghaty Zachodnie, Ghaty Wschodnie, Arawali, Windhja, Satpura, Garo, Khasi i Purvanchal. Warto choć raz odwiedzić każde z nich.
Jakie są znane górskie kurorty w Indiach (tzw. hill stations)?
Popularne górskie miejscowości Indii to między innymi Shimla, Manali, Dharamsala, Darjeeling, Mussoorie, Shillong, Leh, Ooty, Munnar i Kodaikanal. Wszystkie oferują dobrą bazę noclegową i liczne atrakcje.
