Choć Dzień Matki obchodzony był w Indiach prawie trzy tygodnie temu (9 maja), tak w Polsce swoje święto mamy mają właśnie dziś. Okazja ta wydała mi się idealna, aby przygotować coś specjalnego związanego z kinem indyjskim. Jako że matki w Indiach odgrywają naprawdę ważną rolę dla Indusów, co wyraźnie widać w kulturze indyjskiej (przede wszystkim kult bogini matki), postanowiłam przyjrzeć się bliżej temu, jak przedstawiane są one w filmach Bollywood.
Jakie typy mam najczęściej pojawiają się na ekranach indyjskich kin? Zaczynamy!
1) Mama, która potrafi naprawdę wiele znieść
To typ mamy, która jak sam jej tytuł brzmi, potrafi znieść naprawdę wiele cierpienia. Rozłąka z dziećmi, łapanie się wielu prac, aby rodzina miała co jeść, brak szacunku męża lub jego rodziny — to tylko kilka przykładów sytuacji, jakie muszą i potrafią znieść mamy w filmach Bollywood. Choć oczywiście nie jest dla nich najprostszym zadaniem, to wiedzą, że ich poświęcenie ma wyższy wymiar.
Jako główny przykład może posłużyć tu Radha z filmu Mother India (1957) odegrana przez Nargis Dutt. To matka pozostawiona własnemu losowi, z czworgiem dzieci, która pracuje na polu, by uzbierać potrzebną kwotę na spłatę długu. Kiedy zostawił ją mąż, nie poddaje się i bez niczyjej pomocy, poświęca się dla swoich dzieci, które musi wyżywić.
Inne filmy, w jakich znajdziemy ten typ mamy: Czasem słońce, czasem deszcz (2001), Gdyby jutra nie było (2003), Ta Ra Rum Pum (2007).
2) Mama, która rozumie swoje dzieci
Ten rodzaj mam coraz częściej pojawia się w filmach Bollywood. Dla tych matek dobro dzieci jest najważniejsze i chcą, aby były zawsze szczęśliwe. Bez większych problemów je rozumieją i wspierają, kiedy jest to potrzebne. Potrafią zrobić dla swoich dzieci naprawdę wiele. Choć może być im pierwotnie trudno, tak w ostateczności akceptują swoje dzieci pomimo ich odmiennej orientacji seksualnej, czy innego pomysłu na życie.
Tutaj głównym przykładem mamy rozumiejącej swoje dzieci, może być chociażby postać Kirron Kher w filmie Fanaa (2006), która od samego początku bardzo wspiera Zooni i kibicuje jej szczęściu w życiu i miłości. Wręcz nawet zachęca ją do tego, aby sama decydowała o tym, co jest dla niej najlepsze.
Inne filmy, w jakich znajdziemy ten typ mamy: Dostana (2008), Secret Superstar (2017), Nil Battey Sannata (2015).
3) Ta nowoczesna i wyluzowana mama
To rodzaj mamy, z którą bohater może porozmawiać o wszystkim: o miłości, problemach, szkole, a nawet wziąć na imprezę! Taka mama zawsze stara się rozumieć swoje dzieci i aktywnie brać udział w ich życiu. To matka otwarta na młodsze pokolenie. Nie próbuje wciskać im na siłę przekonań starszych osób, pomimo że rzekomo są mądrzejsze. Chce być po prostu cool mamą, której dzieci mogą powierzyć największe sekrety i podzielić się myślami. I przede wszystkim zależy jej, by nadążać za obecnymi trendami w różnych dziedzinach życia.
Dobrym przykładem jest tutaj mama, odgrywana przez Ratnę Pathak Shah w filmie Jaane Tu… Ya Jaane Na (2008). Bardzo wspiera swojego syna i rozmawia z nim o wszystkim. Zależy jej, by ten nie odziedziczył patriarchalnych cech zmarłego ojca.
Inne filmy, w jakich znajdziemy ten typ mamy: Mission Mangal (2019), Luv Ka The End (2011).
4) Niezależna i pewna siebie mama
To typ mamy, która przejmuje kontrolę nad swoim życiem. Oczywiście dobro jej rodziny jest dla niej ważne, ale jednocześnie nie zapomina o swoim szczęściu. Potrafi sobie sama poradzić i niejednokrotnie bierze sprawy w swoje ręce, bo uważa, że po prostu ona zrobi to najlepiej. To bardzo niezależna osoba, która po długiej drodze wreszcie znajduje tę odpowiednią ścieżkę i postanawia nią kroczyć. Nie przejmuje się tym, co myślą inni, bo wie, że to, co robi, jest dla niej dobre.
Za przykład może posłużyć bohaterka odegrana przez świętej pamięci Sridevi w filmie English Vinglish (2012). Shashi, która całe życie poświęcała się rodzinie, wreszcie postanawia zająć się własnym szczęściem, zapisując się m.in. na kurs języka angielskiego i przy okazji poznając nowych ludzi.
Inne filmy, w jakich znajdziemy ten typ mamy: Jazbaa (2015), Mom (2017), Tumhari Sulu (2017), Badhaai Ho (2018), Saand Ki Aankh (2019).
5) Mama, która wie, co jest lepsze dla jej dzieci
To typ mamy, która pojawia się w filmach Bollywood zdecydowanie najczęściej, dlatego zostawiłam ją na koniec. Niestety nadal w większości produkcji bollywoodzkich mamy przedstawiane są jako bardzo konserwatywne. Tylko one wiedzą, co jest najlepsze dla ich dzieci. Podejmują decyzje w ich imieniu o różnych aspektach życiowych, np. wybierają im małżonków, czy dyktują, do jakiej szkoły mają pójść i kim zostać w przyszłości. Mamy te nie rozumieją, że poprzez swoje czyny bardziej szkodzą swoim dzieciom, niż działają na ich szczęście. Niektóre z nich jednak pod koniec filmu rozumieją swoje błędy i chcą się zmienić.
Przykładów takich mam, mogłabym wymienić wiele, ale w tym przypadku przytoczę postać Kavity Malhotry z filmu 2 States (2014). Odgrywana przez Amritę Singh matka chce dla swojego syna, jak najlepiej i pragnie, aby ten poślubił miłą pendżabską dziewczynę, a nie jakąś dzikuskę, Tamilkę. W tym przypadku nie pomaga również fakt, że dziewczyna jej syna pochodzi z innej kasty…
Inne filmy, w jakich znajdziemy ten typ mamy: Devdas (2002), Ek Main Aur Ekk Tu (2012).
Oczywiście to nie wszystkie rodzaje matek, jakie przedstawiane są w filmach Bollywood. Wymieniłam jednak te, które z moich obserwacji można spotkać najczęściej. Mogłabym dodać tu jeszcze mamę trzeciego planu, czyli postać praktycznie niewidoczną przez większość filmu. Mimo wszystko jest ona ważna dla bohatera lub bohaterów i widz wie, że choć pojawiła się raz lub kilka razy, to gdzieś tam jest i wspiera swoje dzieci.
Podsumowując, w filmach Bollywood można spotkać naprawdę wiele rodzajów mam. Czasami też potrafią być wszystkimi naraz! Po prostu tak, jak kino indyjskie jest różnorodne, tak samo role matek potrafią zachwycić nas różnymi wcieleniami.
Jakie typy mam dodalibyście do tej listy? A może nazwalibyście je w zupełnie inny sposób?
