Czy znasz te 14 historycznych ciekawostek o Indiach?

Dzisiejsze Indie wywodzą się z jednej z najstarszych cywilizacji na świecie. Jest to niezaprzeczalny fakt. Jednocześnie toczą się dyskusje, pojawiają się nowe odkrycia archeologiczne i stawiane są tezy, że może jest to jednak ta najstarsza?

Ten konkurs wśród archeologów i historyków jeszcze trochę potrwa. Zostawmy to im. Mamy dziś ważniejsze rzeczy, czyli 14 ciekawostek historycznych dotyczących Indii.

Jak myślisz – ile z nich już znasz? Zaczynamy!

1. Indie były kiedyś wyspą, wystarczy spojrzeć na Himalaje

Musimy cofnąć się bardzo daleko w czasie. Tak około 100 milionów lat. Wtedy to tektoniczna płyta indyjska oddzieliła się od superkontynentu Gondwany (notabene ta nazwa pochodzi od regionu w Indiach) i rozpoczęła swój powolny rejs po oceanie indyjskim. Ta sielanka trwała kilkadziesiąt milionów lat, aż do czołowego zderzenia z płytą euroazjatycką. Skutkiem czego wypiętrzyły się najwyższe góry świata – Himalaje.

2. Największy zegar słoneczny na świecie

Kto był w Dźajpurze, ten rozpozna to zdjęcie w mgnieniu oka. Właśnie tam, w obserwatorium astronomicznym Dźantar Mantar znajduje się największy na świecie zegar słoneczny o wysokości 27 metrów Samrat Yantra. Samo obserwatorium zbudowano w 1734 roku na rozkaz miłośnika astronomii, maharadży Sawaj Jai Singha II. Stojąc przy zegarze można zauważyć jak cień przesuwa się z prędkością około milimetra na sekundę. Na terenie obserwatorium znajduje się również trzynaście innych instrumentów.

3. Wspólne źródło sanskrytu i europejskich języków

Błędnym jest twierdzenie wprost, że europejskie języki wywodzą się od sanskrytu. Nie bez przyczyny jednak należą do tej samej rodziny języków indoeuropejskich. William Jones, sędzia i filolog, wygłosił w 1786 roku w Kalkucie odczyt, w którym przedstawił zaskakujące wtedy podobieństwa w słownictwie i gramatyce języków europejskich oraz sanskrytu. W toku dalszych badań porównawczych stworzono koncepcję wspólnego prajęzyka, który musiał być ich przodkiem i nazwano go praindoeuropejskim. A wśród języków europejskich, to ponoć litewskiemu najbliżej jest do sanskrytu.

4. Najstarsza religia na świecie

Nikt nie wie kiedy hinduizm się zaczął, naukowcy szacują, że mogło to być w okresie 2300-1500 lat przed naszą erą. Wedy spisane w okresie 1500-500 p.n.e. są tylko pisemnym udokumentowaniem tradycji przekazywanych ustnie przez długi czas. Jest to bez wątpienia najstarsza z dominujących dziś religii. Hinduizm wyznaje około 1,2 miliarda ludzi, jest to trzecia największa religia za chrześcijaństwem i islamem.

5. Liczbę zero wynaleziono w Indiach

Wprawdzie wcześniej stosowano już pewne symbole graficzne zapełniające puste miejsca np. w starożytnych sumeryjskich zapisach. Nie miały one jednak podłoża matematycznego. Dopiero indyjski matematyk Brahmagupta, urodzony w 598 r. n.e. sformalizował arytemtyczne operacje z użyciem zera. Pomylił się tylko w jednym miejscu, dopuszczając dzielenie przez zero.

6. Starożytny system medycyny naturalnej

Mowa oczywiście o ajurwedzie. Jest jednym z najstarszych (kilka tysięcy lat) i ciągle praktykowanych systemów medycznych na świecie. O użyciu roślin z właściwościami medycznymi wspominają już Rygweda i Atharwaweda. Do dziś używane są starożytne traktaty będące ajurwedyjskim kompedium wiedzy, jak np. Ćarakasamhita.

7. Najbogatsze miejsce na ziemi?

Według różnych badań subkontynent indyjski był dominującą siłą ekonomiczną przez wiele stuleci. W całym okresie czasów nowożytnych aż do roku 1750, stanowił on 25% – 33% światowego PKB. W roku 1900 było to już jednak tylko niecałe 2%. W okresie tych 150 lat połączony udział USA i Wielkiej Brytanii w światowym PKB wzrósł z 2% do 41%. Przyczyn nie należy szukać w samej tylko kolonizacji, ale również w rewolucji przemysłowej.

8. Szachy wywodzą się od Chaturangi

Chaturanga to strategiczna gra z VI wieku n.e., która swój rozkwit zanotowała w czasach dynastii Guptów, a jej początki mogą sięgać kilku wieków wstecz. Rozgrywano ją na planszy jak dzisiejsza szachowa, czyli 8 x 8 wraz z podobnym układem figur. Co ważne, zamiast gońców były słonie, a zamiast wież – rydwany. Dziś wśród indyjskisch szachistów najbardziej znany to arcymistrz i wielokrotny mistrz świata Viswanathan Anand. W ostatnim rankingu światowym (FIDE) Indie znajdują się na czwartym miejscu za Rosją, USA i Chinami.

9. Miasto starsze niż historia

„Benares jest starsze niż historia, starsze niż tradycja” – tak pisał o Waranasi Mark Twain. I rzeczywiście jest to miejsce starożytne. A do tego najświętsze – według wierzeń hinduizmu zostało ustanowione przez Śiwę. W swej historii znane było pod nazwami Kaśi, Benares, Waranasi.

10. Szampon zawdzięczamy Indiom

Od dawnych czasów używano w Indiach różnych misktur np. ajurwedyjskich ekstraktów z zapianu (roślina zawierająca saponiny, związki chemiczne pieniące się w wodzie) oraz amli (agrestu indyjskiego) połączonych z ziołami. Pierwsze wzmianki słowa shampoo pochodzą z 1762 roku. Wywodzi się ono ze słowa w hindi चाँपो (czapo). Dotarło ono do Wielkiej Brytanii z kolonii indyjskiej i początkowo oznaczało masaż głowy. W 1814 w Brighton, Dean Mohamad pochodzący z Indii, założył salon, w którym oferował właśnie masaż głowy z użyciem olejków.

11. Indie były jedynym źródłem diamentów

Diamonds are forever… Pierwsze diamenty odkryto w Indiach w IV w. p.n.e. Przez długi czas, bo aż do 1729 r. (wtedy odkryto diamenty w Brazylii), Indie były monopolistą i jedynym miejscem ich wydobycia na świecie. Wzrost zainteresowania diamentami sprawił, że z początkiem XIX wieku indyjskie zasoby w dużej mierze uległy wyczerpaniu. Najważniejszym miejscem wydobycia była Golkonda, skąd pochodzi np. słynny Koh-I-Noor. Mimo to Indie nadal mają ważne miejsce na diamentowej mapie świata. Tak jak 80% handlu diamentami przechodzi przez Antwerpię, tak 90% z nich jest ciętych i szlifowanych w mieście Surat w stanie Gudźarat.

12. Tu wynaleziono cukier

Ach te indyjskie słodycze… To właśnie w Indiach w czasach panowania dynastii Guptów po raz pierwszy wyprodukowano cukier krystaliczny (ok 350 roku n.e.) z trzciny cukrowej. Wcześniej do wyrobu słodyczu używano np. miodu, daktyli lub właśnie soku z trzciny. Od tego momentu zaczęto ten sok gotować i redukować, by uzyskać cukrowe granulki. Dziś Indie są na drugim miejscu tuż za Brazylią w produkcji cukru i bezapelacyjnie na miejscu pierwszym jeśli chodzi o jego konsumpcję (27 milionów ton).

13. Trzydzieści osiem razy na liście UNESCO

Indii nie mogło zabraknąć na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Trafiają na nią zarówno obiekty kulturalne, jak i przyrodnicze. W 1983 roku znalazły się na niej pierwsze indyjskie wpisy: Czerwony Fort w Agrze, Tadź Mahal, jakinie Ellora i jaskinie Adźanta. Najnowszym wpisem numer 38 z 2019 roku jest różowe miasto Dźajpur. Indie znajdują się na szóstym miejscu pod względem liczby obiektów chronionych, za Chinami (55), Włochami (55), Hiszpanią (48), Niemcami (46) i Francją (45).

14. Pierwsze centrum uprawy bawełny

Historia uprawy bawełny sięga wstecz wiele tysięcy lat. Wiadomo, że uprawy w celach wytworu materiałów udomowiła cywilizacja doliny Indusu 3 000 lat p.n.e. Później wspomina o niej Rygweda, jak i Herodot. W czasach dynastii Guptów sprzedawano ją jako dobro luksusowe. Dziś stanowi ważną część przemysłu rolniczego Indii, które produkują 25% światowej bawełny.